Uyuşturucu madde kullanma ve bulundurma suçu 5237 sayılı TCK’nın 191. maddesinde düzenlenmiştir. Yanında bulundurduğu uyuşturucu madde kişisel kullanım sınırı içerisinde bulunan kişilerin eğer uyuşturucu madde ticaretine dair bir delil yoksa uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu değil uyuşturucu madde bulundurma ve kullanma suçunu işlediği kabul edilmektedir.
Adli Tıp Kurumunun mütalaalarında esrar, eroin, metamfetamin, haplar vs. gibi uyuşturucular için kişisel kullanım sınırlarına dair bazı tespitler mevcuttur. Yargıtay’ın uygulamalarına göre bazı maddelerin kişisel kullanım sınırları şöyledir;
NOT: Esrar ve eroin için netlik (saflık) derecesine diğerleri için gramaja bakılmaktadır.
Esrar her ne kadar mahkemelerde yıllık 1 kg kişisel kullanım sınırı içerisinde sayılsa da küçük miktarlarda getirilip ticareti yapıldığı için 432 gram üstünü Yargıtay içtihatları ticaret kapsamında sayıyor. Dolayısıyla genellikle 432 gr aşağısı kişisel kullanım sınırı içerisinde kalıp, kullanmak için uyuşturucu bulundurma suçu kapsamında değerlendirilmektedir.
Eroin, kokain vs. 20-23 gram aşağısı (doktrin ve Yargıtay arasında gelgitler bulunuyor) eğer ticarete dair başka bir delil yok ise kişisel kullanım sınırı içerisine girmektedir ve yine kullanmak için uyuşturucu bulundurma suçu kapsamında değerlendirilmektedir.
Metamfetamin için kişisel kullanım sınırı açısından kesin bir ölçü yapılamamaktadır. Kişisel özelliklere göre kişinin bünyesi ve etkisinin sona ermesi kişilere göre çok fazla değişiklik gösterdiği için her olayda ayrı bir tespit yapılması gerekmektedir. Lakin Yargıtay kararlarına göre 19-20 gr doktrine göre 21-23 gr ama son verilen kararlar ışığında 15 gr aşağısı kişisel kullanım sınırı içerisinde kabul edilip kullanmak için uyuşturucu bulundurma suç kapsamında değerlendirilmektedir.
Diğer Uyuşturucu Maddeler
Bonzai: 30 gr. aşağısı ,
Sentetik haplar: 50 adet aşağısı,
Kenevir 20 köke kadar dikilen fidanlar kişisel kullanım sınırları içerisinde değerlendirilmektedir.
Uyuşturucu Maddelerde Günlük Kullanım Miktarı: Yapılan araştırmalarda esrar maddesinde günlük kullanım miktarının 2-3 gram, eroinde 150 mg , kokainde 60 mg , haplarda 3-4 adet olduğu görülmektedir.
Kişilerde yukarıdaki miktarlardan daha düşük ancak birden fazla çeşit uyuşturucu madde ele geçirildiğinde fiilin ticaret suçunu oluşturacağı değerlendirilmiştir. Örneğin, kişide 20 gram esrar, 4 gram eroin, 6 adet hap ele geçirilmişse bu durumda fiilin uyuşturucu madde ticareti suçunu oluşturduğuna ilişkin Yargıtay’ın kararları mevcuttur. Kişisel kullanım miktarına ilişkin kıstaslar temel olarak gözetilse bile her dosya ve her sanık kendine özgü şartlarıyla değerlendirilerek bir sonuca ulaşılmalıdır.
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, 16-19 Mayıs 2013 tarihli hukuki müzakere toplantı tutanağı ile uyuşturucu madde kişisel kullanım miktarı/sınırı konusunda yukarıda belirtilen Yargıtay görüşünü ifade etmiştir.
Önemli: Somut olayın özelliğine göre belirli bir zamanda tüketilebilecek miktar esas alınıyor. Örneğin 10 günlük tatile giden birisi beraberinde götürdüğü esrar maddesini bu sürede kullanacağı varsayılarak kişisel kullanım miktarı bu süre için belirlenir.
Not: Kişilerin ekonomik durumu da dikkate alınan hususlardan bir tanesidir. Maddi durumu iyi olan birisinin üzerinde bulunan belirli bir miktardaki uyuşturucu madde kişisel kullanım amacına yönelik değerlendirilirken asgari ücretle çalışan bir kişinin kazancından çok fazla uyuşturucu madde bulundurması uyuşturucu ticareti suçu olarak kabul edilebilecektir.
Özetle başta da belirttiğimiz gibi yakalanan uyuşturucu maddenin kişisel kullanım sınırında bulunması tek başına kullanmak için uyuşturucu bulundurma suç vasfı içerisinde değerlendirilmek için yeterli değildir. Bunun yanında ticarete dair bir delilin bulunmaması gerekmekte sanığın hareketlerine bakılmakta ( müşteri arama, pazarlık yapma vs.) 2 den fazla uyuşturucu madde bulundurmaması, kullanabileceği kişisel miktar, kendisinin kullanıp kullanmaması ( idrar, kan tahlili vs.) ve sanığın sosyal ve ekonomik geçimini ne ile sağladığı gibi kriterlere de dikkat edilmektedir.
Emsal Yargıtay Kararları
Yargıtay 10. Ceza Dairesi, 2010/563 Esas 2013/ 5875
“saniğin suç konusu 165,217 gramdan ibaret esrari satacağina veya başkasina devredeceğine ilişkin delil bulunmadiği, saniğin suçu inkar etmesinin bu maddeyi kullanma dişinda bir amaç için bulundurduğu şeklinde yorumlanamayacaği gözetilmeden, sanik hakkinda “kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma” yerine “uyuşturucu madde ticareti yapma”…
Yargıtay 10. Ceza Dairesi, 2009/11582 E. 2012/17625 K.
“olay tutanaği içeriğine suç konusu uyuşturucu maddenin ele geçiriliş biçimi ile miktarina ve tüm dosya kapsamina göre; saniğin uyuşturucu madde satmak üzere müşteri aradiği şeklinde bilgiler elde edilmesi üzerine olay gecesi evinin önünde tertibat alindiği, saniğin saat 22.30 siralarinda evden çikmasi üzerine yapilan takip neticesi Beşyol semtinde güvenlik güçlerince kaçmaya çaliştıği sirada yakalandiği, yapilan üst aramasinda montunun içerisinde naylon poşetler içinde 3 paket halinde net 169 gram esrarin ele geçirilmiş olmasi karşisinda saniğin eyleminin uyuşturucu madde ticareti yapma suçunu oluşturduğu..”
Yargıtay 20. Ceza Dairesi, 2016/640 E. 2016/2046 K.
“saniğin üst aramasinda net 4,9536 gram metamfetamin, aracinda ise net 0,858 gram esrar maddesinin ele geçirildiği, saniğin uyuşturucu maddeyi kullanmak amaciyla bulundurduğunu tüm aşamalarda ifade ettiği, idrar ve kan analizinde metamfetamin etken maddesinin bulunduğu, saniğin savunmasinin aksine, uyuşturucu maddeyi ticari amaçla bulundurduğuna ilişkin, kuşku sinirlarini aşan her türlü şüpheden uzak kesin ve inandirici delil bulunmadiği (…)” gerekçesiyle bozma kararı vermiştir.
